Yoga ở Afghanistan

Năm 1977 khi Fakhria Ibrahimi Momtaz ra đời, Kabul chỉ là một thị trấn miền núi trung bình, được nhiều du khách Châu Âu coi là vùng đất kỳ lạ và là trạm dừng chân rẻ tiền trên tuyến đường phượt sang Ấn Độ.

Những bức ảnh chụp Kabul thời kỳ ấy cho thấy những chàng trai trẻ mặc quần ống xuông và các cô gái mặc váy ngắn và kiểu tóc bới cao sành điệu, đi dạo trên những con đường rợp bóng cây, Một yogi ngồi trong tư thế hoa sen bên ngoài quán trà ven đường lúc đó trông có vẻ không hợp thời. Nhưng ngày nay, khi nói đến Kabul người ta thường nghĩ tới một bức tranh khác: chiến tranh và những tòa nhà bị tàn phá bởi bom đạn, thành phố không có điện hay nước. Ngày nay, yoga và Afghanistan có vẻ như không hòa nhịp với nhau.

Nhưng đó là như vậy, cho đến khi bạn gặp Fakhria Ibrahimi Momtaz, người phụ nữ đằng sau trung tâm yoga Momtaz ở Kabul, một studio được tạo ra để đem đến không gian an toàn cho phụ nữ tụ tập, ở một đất nước đang chống chọi với sự bất ổn.

Năm 2016, tôi làm việc ở Afghanistan chưa đầy một năm. Việc trải thảm mỗi sáng trên tầng thượng một tòa nhà ở Kabul, nhìn ra dãy núi Pamir, đã giúp tôi tìm được sự cân bằng và tĩnh lặng. Sau đó khi tôi biết về trung tâm Momtaz thông qua một người bạn, tôi đã có ý muốn tìm gặp cô, và cuối cùng tôi đã có được niềm vui trò chuyện cùng cô. Trong buổi đối thoại đó, cô đã mô tả về những thử thách khó khắn khi dạy yoga ở Afghanistan cũng như những tác động tích cực của yoga đối với những người phụ nữ cô đã làm việc cùng. Chúng tôi bắt đầu bằng việc khám phá sức kéo mạnh mẽ của yoga đối với cô, rất lâu trước khi cô thật sự biết yoga là gì.

Theo Momtaz, yoga gần như luôn là một phần cuộc sống của cô. Cô nhớ mình đã xem các anh chị tập luyện thể thao và võ thuật mỗi ngày, và đó cũng không quá lâu trước khi cô bắt đầu hình thức tập luyện thể chất của riêng mình.

Khi chúng tôi nói chuyện, cô nhớ lại những ngày đầu khi cô liên tục di chuyển cơ thể mình theo nhiều tư thế dựa trên trực giác – một số tư thế khá giống asana. “Lúc đó tôi không biết những tư thế tôi thực hành là yoga,” cô nói. “Ngay cả gia đình tôi cũng không biết. Tôi chỉ biết là mình luôn thực hành asana tại nhà.” Kết nối các dấu chấm giữa các bài thực hành thời thơ ấu và kỉ luật yoga chỉ đến sau đó khi một người bạn của gia đình giới thiệu yoga với cô ở Pakistan.

Momtaz nhún vai và cười hiền hòa, “Tôi sinh ra đã là một yogi đó.”

Năm 1996, trước khi Taliban nắm quyền kiểm soát thủ đô, gia đình cô trốn khỏi Afghanistan, tham gia cùng hằng trăm ngàn người tị nạn tìm đường sang Peshawar, Pakistan.

Ở Pakistan, khi khoảng hơn 20 tuổi, Momtaz học y khoa, một nghề nghiệp mà gia đình cô kỳ vọng. “Tôi chẳng thấy hình ảnh mình trong vai trò một bác sĩ,” cô giải thích. “Tôi nhìn thấy mình là một nhà lãnh đạo xã hội.” Gia đình cô trở về Afghanistan năm 2002 để xây dựng lại cuộc sống, sau khi Taliban bị lật đổ và phụ nữ được phép làm việc trở lại.

Niềm đam mê được thay đổi xã hội tích cực và kết nối trải nghiệm mỗi ngày của phụ nữ là những gì thúc đẩy Momtaz mở trung tâm yoga ở Kabul năm 2016, tạo ra một nơi cho phụ nữ tụ tập, chia sẻ và nhận được lợi ích từ thực hành yoga. Khi chúng tôi nói chuyện, cô mô tả những thách thức phụ nữ đang đối mặt ở Afghanistan hiện đại: “Thật khó để là một phụ nữ ở Afghanistan. Có quá nhiều bạo hành bạo lực gia đình và bạo lực xã hội chống lại người phụ nữ ở đất nước này, và tôi muốn làm phần việc của mình mang đến nơi nương tựa cho họ thông qua yoga.” Việc thực hành yoga của riêng cô đã mang đến cảm giác vững chắc trong những hoàn cảnh khó khăn của cuộc đời, và đó là lý do tại sao cô muốn lan tỏa việc thực hành cho những người phụ nữ khác. “Tôi rất vui khi nhìn thấy họ cười và khuôn mặt rạng ngời của họ sau giờ học,” Momtaz nói.

Năm 2015, Momtaz bắt đầu các lớp yoga dành riêng cho phụ nữ ở các trung tâm thể thao tại Kabul vì sự phân biệt giới tính được thực thi nghiêm ngặt ở Afghanistan. Một vài người phụ nữ đã quen với việc tập luyện và đã học yoga khi sống ở nước ngoài.

Chính những học viên ban đầu đó đã tạo cảm hứng cho Momtaz mở studio của riêng mình, hiện này đã có lớp mỗi sáng và tối dành riêng cho phụ nữ ở mọi độ tuổi và hoàn cảnh khác nhau – nhân viên văn phòng, bà nội trợ, sinh viên đại học, thiếu niên. Momtaz cho rằng điều làm các học viên duy trì việc học là tác động sâu sắc và tích cực của yoga đối với cuộc sống của họ. Cô mô tả yoga đã giúp các học viên giải thỏa sự lo lắng và giải quyết các vấn đề cảm xúc và cuộc sống với sự tự tin, theo thời gian, thông qua việc luyện tập tận tụy.

Momtaz cũng kể lại một câu chuyện cảm động về cô gái trẻ tìm thấy niềm an ủi tại studio sau khi mẹ cô qua đời: “Cô ấy đã gặp nhiều bác sĩ và một người đã khuyên em tập yoga. Khi em đến gặp tôi, em đang bị trầm cảm nặng, không thể ngù hay cười, chỉ thích ở trong nhà. Nhưng sau khi thực hành yoga được vài tháng, em đã bắt đầu cảm nhận về bản thân mình hơn. Gia đình em đã rất vui vì điều đó.”

Nhưng việc vận hành một studio ở Kabul cũng có những thử thách riêng, một phần vì sự bảo thủ sâu sắc ở Afghanistan’s và nhận thức về yoga như một thực hành tôn giáo ngoại lai.

 “Đôi khi, khi báo chí đăng tin về studio của chúng tôi, mọi người sẽ bình luận là yoga là haram (“môn thực hành bị cấm đoán”),” Momtaz nói. “Yoga bắt nguồn từ Ấn Độ giáo và đây là đất nước Hồi giáo, nên mọi người tin là đó là môn thực hành mang tính tôn giáo mâu thuẫn với chính chúng tôi. Trước khi tôi mở studio, đây là một trong những nỗi sợ hãi nhưng đam mê yoga và mong muốn giúp đỡ phụ nữ đã giúp tôi vượt qua nó.”

Giờ đây ở tuổi 41, Momtaz không chỉ là nhà sáng lập một studio đang phát triển mạnh, mà còn là CEO và đồng sáng lập một công ty IT và là bà mẹ bốn con.

Cũng như mẹ, con gái đầu của Momtaz, hiện 17 tuổi, cũng là một người thực hành yoga lâu năm (một điều rất hiếm ở Afghanistan đối với những phụ nữ còn quá trẻ như vậy). Cô cùng các em, đều tập yoga và võ thuật, dành thời gian tập cùng mẹ tại studio. “Con gái nhỏ 9 tuổi và hai bé trai sinh đôi của tôi đến trung tâm mỗi ngày.” Cô nói với nụ cười đầy tự hào.

Và người chồng luôn cổ vũ Momtaz, một kiến trúc sư cảnh quan, luôn giữ cho studio ngập tràn hoa và cây cỏ. Các cửa sổ hướng về phía nam giúp studio luôn tràn trề ánh nắng tự nhiên, mang đến ánh sáng và không gian thoải mái cho học viên.

Hai giáo viên chính của studio là Momtaz và con gái lớn của cô, mặc dù cô cũng có giáo viên tự nguyện đến từ Mỹ. Mặc dù gặp nhiều khó khăn trong việc tìm kiếm giáo viên yoga ở Afghanistan, Momtaz vẫn mong muốn có thể mang yoga đến mỗi phụ nữ ở đất nước này.

“Tôi nghĩ tác động tích cực mà tôi nhìn thấy cho đến nay là đáng khích lệ nhưng vẫn chưa đủ. Chúng tôi phải mở rộng và mang yoga đến nhiều phụ nữ hơn – những người đang sống trong trại tạm trú, nhà tù hay viện mồ côi. Chúng tôi đang cần rất nhiều giáo viên yoga ở Afghanistan.”

Khi thông tin về studio của cô được lan truyền, Momtaz có thể đại điện cho một mặt của Afghanistan mà mọi người thường không chú ý. “Tôi rất vui được giới thiệu bộ mặt thật sự và tích cực của con người và đất nước đến thế giới. Chúng tôi không phải là những tên khủng bố. Chúng tôi không phải là những người theo trào lưu chính thống. Chúng tôi là những người bình thường yêu cuộc sống.”

Chính niềm đam mê cuộc sống đó đã tiếp thêm năng lượng cho việc thực hành yoga của Momtaz, nâng cao tầm nhìn của cô đối với yoga, đó là giúp thay đổi cuộc sống của phụ nữ ở Afghanistan.

Nguồn: yogainternational.com

Dịch bởi Yogavietnam