Bốn con đường Yoga

Chúng ta cần biết asana (tư thế yoga) là một phần rất nhỏ trong yoga. Những lớp yoga  thông thường nên được gọi rõ hơn là lớp tư thế yoga. Với những ai mong muốn đi trên con đường yoga đích thực cần tìm hiểu sâu hơn nhiều phương diện khác của yoga.

Có rất nhiều yogis hiến dâng cuộc đời họ cho yoga nhưng lại không nhất thiết phải tập luyện một bộ môn yoga nào đó với các tư thế yoga  (Hatha yoga) như chúng ta vẫn hay tập luyện.

Vậy nếu không phải Hatha yoga thì những con đường yoga nào cho các yogis này lựa chọn.

Triết lý yoga  chỉ ra 4 con đường yoga. Có một số nguồn sẽ chỉ ra 6 con đường . Lưu ý đừng nhầm lẫn bốn con đường (path) yoga với tám bước (nhánh) của yoga (8 limbs of yoga)

Chúng ta tùy vào thời điểm, tùy vào hoàn cảnh cuộc sống sẽ chọn  đi mỗi con đường yoga phù hợp. Nhưng tất cả chúng sẽ dẫn về một đích đến, đó là sự hợp nhất của cái tôi bản thế với  cái tôi vũ trụ , nơi của hạnh phúc tối thượng và an lạc. Chúng ta không thể có được sự an lạc nếu chúng ta không có trí tuệ, thiền định, ân huệ từ đấng thiêng liêng.  Mà tất cả điều này chúng ta không thể tìm kiếm bên ngoài, tất cả nằm sâu bên trong trái tim tinh khiết của mỗi chúng ta.

Bốn con đường của yoga sẽ dẫn chúng ta đến đích này, điểm đến của an lạc.

1. Karma Yoga

Karma có ngữ nghĩa là hành động.  Karma yoga là thực hiện một hành động đơn thuần không gắn kết với bất kì kết quả, cầu mong nào. Con đường karma yoga là con đường phụng sự vô ngã. Chúng ta sẽ không còn nhìn nhận sự việc bằng cái tôi của mình, tất cả hành động của chúng ta đều là sự dâng hiến đến  đấng thiêng liêng.

Phẩm chất của Karma yogi

• Sống và làm việc trọn vẹn nhưng không gắn kết với kết quả hành động
• Thả lỏng, nhẹ nhàng trong tất cả hành động
• Có tính cách gần gũi, đầy tình thương
• Từ bi, kiên nhẫn và đồng cảm
• Vui với thành công và hạnh phúc của người khác
• Ung dung, tự tại, không cho bản thân bề trên hoặc thấp hèn so với bất kì ai
• Nói và hành động chân thật

2. Bhakti Yoga

Là yoga của sự hiến dâng,thường là hiến dâng đến một đấng thiêng liêng, hoặc một vị thầy, hiến dâng cho gia đình, cho bạn bè hoặc cho bất kì điều gì mà yogis có kết nối cảm xúc sâu sắc.

Bất kì ai cũng có thể thực hành Bhakti yoga, đặc biệt trong một xã hội đầy nhiễu động như ngày này. Bhakti yoga là con đường của tình thương,  lấy đi sự ghen tị, sự thù hằn, dục vọng, tức giận, bản ngã, tự cao và vô minh và mang đến cảm xúc của hân hoan, bình yên, an lạc và trí tuệ.

Phẩm chất của Bhakti yogi

• Thường tự hỏi điều tôi mong mỏi trong sâu thẳm là gì?
• Có suy nghĩ, lời nói và hành động trong sáng
• Yêu cuộc sống
• Thanh lọc trái tim qua con đường dâng hiến
• Hát, múa, tụng niệm, nghe kinh kệ
• Buông và mở rộng trái tim đến sinh linh muôn loài
• Đa vai trò của người phụng sự, người bạn, người mẹ và cũng chính là một đấng thiêng liêng

3. Raja Yoga

Raja yoga có nghĩa là con đường hoàng tộc. Cũng như một vị vua phải có khả năng làm chủ vương quốc của ông thì chúng ta cũng phải có khả năng làm chủ lãnh thổ của mình, đó chính là tâm thức.

Raja yoga là con đường thực hành thiền định, mantra và các kĩ thuật tập luyện như asana, pranayama, kryas để làm chủ cơ thể, năng lượng, giác quan và tâm thức. Triết lý Raja yoga cho rằng cái tôi tối thượng đã bị che chắn bởi những vọng động của tâm thức. Nếu cơ thể và tâm trí đều giữ được định và sự thanh tịnh,  cái tôi tối thượng  bên trong sẽ tỏa sáng ngay tức khắc. Raja yoga cũng chỉ ra rằng chúng ta chỉ có thể tin vào những điều chính chúng ta trải nghiệm

Phẩm chất của Raja yogi

• Duy trì cân bằng trong sinh hoạt cuộc sống như ăn, ngủ, làm việc và lối sống.
• Sống hòa hợp cùng thiên nhiên
• Tích cách trong sáng và không phán xét
• Có trách nhiệm toàn bộ cho cuộc sống của mình.
• Có khả năng làm chủ cảm xúc và thoát khỏi lo lắng, phiền muộn
• Không để bị ảnh hưởng bởi nhiễu động bên ngoài
• Làm chủ được tâm thức bằng các kĩ thuật thiền định.

4. Jnana Yoga

Con đường minh triết. Yogis theo đuổi con đường Jnana yoga để có được khả năng phân biệt cái thật với cái không thật, để có được trí tuệ thông qua học tập, tập luyện và trải nghiệm. Đây là con đường thử thách nhất trong bốn con đường yoga, đòi hỏi yogi bản thân là một người tài trí và có một ý chí tu luyện mạnh mẽ. Trước khi bước vào con đường Jnana yoga, yogi cần tập luyện và lĩnh hội tinh hoa của tất cả những con đường yoga khác, bởi nếu một ai đó vẫn còn tự ngã, không có một tình yêu với đấng thiêng liêng, không có được một cơ thể và tâm trí lành mạnh, thì hành trình tìm kiếm bản thân, đi đến giác ngộ chỉ là sự góp nhặt kiến thức một cách vô nghĩa.

Phẩm chất của Jnana yogi

• Nghiên cứu những bài kinh yoga truyền thống
• Dẫn lời dạy của những bậc thầy lớn
• Đặt những câu hỏi bên dưới và tìm kiếm trả lời với sự không phán xét, không phân tích

Tôi là ai

Tôi muốn gì

Mục đích của tôi là gì

Tôi biết ơn điều gì?

• Sống tỉnh thức, có thói quen lắng nghe, hồi tưởng và quán tưởng
• Nhận thức sâu sắc và thực hành buông xả
• Thực hành thiền định và giữ tĩnh lặng hàng ngày

Những gì chúng ta ngày nay biết và học được về yoga đều từ những kiến thức được ghi chép từ sách vở, với sự phân chia từng thể loại, chương mục.  Khi bạn tập yoga, bạn thường muốn biết mình đang tập trường phái hay thể loại yoga nào. Đó là sự phân chia, chia nhánh. Yoga truyền thống được truyền dạy từ người thầy đến học trò của mình và khi đó yoga chỉ là yoga duy nhất và chỉnh thể, chỉ là yoga có nhiều phương diện (con đường) khác nhau. Và trong một quá trình tập luyện yoga lâu dài, một yogi sẽ tự nhiên chuyển từ phương diện này sang một phương diện mới. Một yogi đang thực hành, đang bước đi trên một con đường này, không có nghĩa là anh ta sẽ từ bỏ con đường kia.  Điều này cũng dễ hiểu. Tất cả chúng ta sinh ra sống cuộc đời này ắt hẳn sẽ nếm trải cảm xúc. Đó là khi chúng ta cần Bhakti yoga. Tất cả chúng ta đều có tâm thức và cần sử dụng tâm thức này để suy xét, để hồi tưởng về bất kì điều gì trong cuộc sống. Đó là khi chúng ta cần Jnana yoga. Không ai tồn tại trong một cơ thể sống mà không có hành động. Vì vậy hành động với phẩm chất Karma yoga là một điều cần thiết cho cuộc sống. Với những ai có sự phát triển về nhận thức và tâm linh, dần sẽ phải đối diện thử thách từ ham muốn lẫn chán ghét. Đó là khi họ tìm đến thực hành thiền định, Raja yoga để giúp họ vượt nghịch cảnh.

Tuy bốn con đường này bỗ trợ tốt cho nhau trên con đường yoga, chúng ta cũng cần sáng suốt nhận biết con đường nào phù hợp với vốn có của chúng ta nhất, để từ đó chúng ta có cách thực hành vừa chuyên sâu vừa toàn diện trên bất cứ con đường nào chúng ta đã chọn.

Dịch và Tổng hợp _ Yogavietnam