Chán ghét hiện tại, làm thế nào thực hành sống trọn khoảnh khắc?

Tôi luôn cười khúc khích khi nhìn tấm hình minh họa cho các bài blog hoặc bài báo có chủ đề “sống trọn hiện tại”. Bức ảnh, 90% số đó, thường là hình ảnh một người (thông thường là một cô gái) ngồi xếp chân trên bãi biển, nhìn ra khơi xa với ánh bình minh hoặc hoàng hôn rọi sáng trước mặt cô ấy. Đại ý là khung cảnh xinh đẹp này chính là cái mà người ta đang cảm thấy hoặc nhìn thấy ngay lúc này.

Vấn đề là, nếu cuộc đời là những lúc bên bãi biển lúc hoàng hôn như vậy thì chúng ta chả phải cố gắng quá mức để tận hưởng từng phút giây. Nếu thứ chúng ta đang nghe là tiếng sóng biển vỗ về bờ cát, thì chúng ta sẽ muốn nghe cái âm thanh của hiện tại đó mãi. Nhưng chuyện gì sẽ xảy ra nếu thứ chúng ta đang nghe là tiếng xe cấp cứu chát chúa đuổi ngay sau lưng trong khi bên trái bên phải chẳng có chỗ nào để ta đổi làn xe?

Nếu thứ chúng ta đang ngửi là mùi muối tinh khiết tỏa ra từ biển cả, chúng ta sẽ muốn hít hà mùi vị của hiện tại ấy mãi. Nhưng chuyện gì sẽ xảy ra nếu thứ chúng ta đang ngửi là mùi dung dịch vệ sinh mà nhân viên phòng gym xịt lên cái máy chúng ta đang dùng mặc dù chỉ có mỗi ta trong phòng tập?

Nếu thứ chúng ta đang cảm nhận là sự mơn trớn của làn cát ấm trên các ngón chân, chúng ta sẽ muốn chôn chân trong sự ấm áp của hiện tại mãi. Nhưng chuyện gì sẽ xảy ra nếu thứ chúng ta đang cảm nhận là cảm giác ẩm ướt của ống quần vì chẳng may có chiếc xe bus vừa phóng nhanh qua vũng nước trên đường chúng ta đi bộ?

Nếu thứ chúng ta đang thấy là sắc hồng pha xanh của hoàng hôn rực rỡ, chúng ta sẽ muốn chiêm ngưỡng nét đẹp của hiện tại ấy mãi. Nhưng chuyện gì sẽ xảy ra nếu thứ chúng ta đang thấy là hình ảnh một người vô gia cư đang co ro trong tấm chăn rách nát bên đường một đêm mùa đông?

Làm sao chúng ta có thể tận hưởng khoảnh khắc hiện tại khi chúng ta chẳng thích thú gì với những gì đang xảy ra?

Cuộc sống là những trải nghiệm mà chúng ta mong muốn cũng như không trông đợi. Chúng ta luôn biết cách tận hưởng những khoảnh khắc chúng ta chờ đợi và ta cần thực hành nhiều hơn cách sống với hiện tại không trông mong. Nhiều người hỏi tôi tại sao cần phải cố và tập trung sống vào những khoảnh khắc xấu xí. Họ có giả định là nếu chúng ta chấp nhận sống trọn những khoảnh khắc không thuận lợi, bằng cách nào đó chúng ta đã chấp nhận những khoảnh khắc đó, đầu hàng chúng, bỏ cuộc không cố gắng thay đổi hoàn cảnh. Họ tin rằng để duy trì mọi thứ tốt đẹp trong cuộc sống, chúng ta phải chống lại, bỏ qua và từ chối những gì không tốt. Đó là một giả định sai lầm với những hậu quả sâu sắc.

Chấp nhận tập trung vào hiện tại trong những thời điểm đầy thách thức đơn giản là chấp nhận những gì đang diễn ra, và chấp nhận chúng ta là một phần trong đó. Chúng ta chấp nhận hoàn cảnh chúng ta đang sống, cho dù thích hay không. Chúng ta sẽ nói “Vâng, hoàn cảnh là vậy đó. Vâng, tình huống đầy khó khăn.”

Chữ “Vâng”, sự chấp nhận này, về cơ bản khác với “Vâng, tôi muốn điều này.” Khi chúng ta chấp nhận hoàn cảnh hiện tại, chúng ta từ bỏ việc đấu tranh giành giựt cho cái nên xảy ra, và từ bỏ cả cái ý tưởng rằng điều đang xảy ra không nên xảy ra, và chắc chắn không nên xảy ra cho chúng ta. Khi chúng ta cho phép bản thân sống trọn những khoảnh khắc chẳng hay ho gì – cả những lúc như địa ngục – trớ trêu thay, chúng ta lại cảm nhận được sự toàn vẹn. Có một sự trọn vẹn sâu sắc, mà bạn có thể gọi đó là niềm vui, là cơ hội được trải nghiệm cuộc sống hoàn chỉnh, qua nhiều khuôn mẫu – kể cả những hình dáng mà chúng ta chán ghét.

Bên cạnh đó, nếu chúng ta sống trong khoảnh khắc mà chúng ta không yêu thích, chúng ta tiến gần hơn đến việc thay đổi hoàn cảnh. Điều này nghe phản trực quan, nhưng cho đến khi chúng ta hoàn toàn chấp nhận những gì đang xảy ra thì chúng ta chưa thể bước tiếp; chúng ta cứ chối bỏ những gì đang diễn ra và hậu quả là mọi thứ ứ lại. Khi chúng ta ổn định, và chấp nhận vị trí khơi nguồn, chúng ta chắc chân trên vị trí mà từ đó chúng ta thực hiện những thay đổi. Nó có thể làm bạn thấy sợ hãi, thừa nhận tại nơi này không có nghĩa là ở nơi này mãi mãi, chỉ là chấp nhận sống trong lúc này, ngay tại thời điểm này thôi.

Sự thật là cho dù chúng ta chấp nhận thời điểm này hay không thì khoảnh khắc vẫn là vậy; việc chúng ta chấp nhận hay từ chối nó cũng không là thay đổi bản chất của hiện tại. Khi chúng ta sống qua thời điểm khó khăn, chúng ta kết thúc việc tiêu phí năng lượng, kết thúc việc đòi hỏi những gì đang diễn ra không nên diễn ra. Khi chúng ta bước vào khoảnh khắc hiện tại, tốt đẹp hay xấu xa, chúng ta có thể dừng việc đấu tranh chống lại cuộc đời mình, dừng việc tiêu tốn công sức trốn chạy hiện tại. Một khi đã sống trong hiện tại, với trải nghiệm thực thụ, chúng ta có thể tiến hành những hoạt động mang tính xây dựng để thực hiện việc thay đổi.

Và quan trọng là nhớ rằng khi chúng ta chấp nhận những thời điểm thách thức của cuộc sống, chúng ta không bị mất đi ý thức về cách chúng ta cảm thấy hay mong muốn thay đổi. Chúng ta không đột nhiên trở nên vô ý thức.

Chúng ta vẫn không mong muốn những gì đang xảy ra, nhưng sự không mong muốn ấy đơn giản đã bao gồm trong bản chất sự việc, như cái quần ẩm ướt, như âm thanh vang rền của xe cấp cứu. Việc chúng ta không yêu thích khoảnh khắc đó là một phần của và không mâu thuẫn với sự tồn tại của chúng ta. Có thể tập trung sống trong thời điểm mà chúng ta không mong muốn đòi hỏi những kĩ năng khác với việc tập trung vào khoảnh khắc mà chúng ta mong muốn (vốn cũng đòi hỏi kĩ năng). Trải nghiệm cái đang diễn ra, như cách nó đang diễn ra, với cả sự chán ghét của chúng ta với nó, sẽ hình thành nền tảng cho lòng trắc ẩn cho bản thân ta – rằng ta đang sống trong thời điểm đầy khó khăn và đau đớn và chúng ta mong nó diễn ra theo hướng khác và nó lại tồn tại như hiện tại. Tất cả đều là thật – tất cả diễn ra trong một lúc. Sự tự vị tha trong hoàn cảnh này luôn mang tính chữa trị và mang cảm giác như cái ôm đầy yêu thương.

Cuộc sống mang đến cho ta những cơ hội để tồn tại qua những thời điểm không lấy gì là đẹp – trời nắng to trong khi ta quên mang dù hoặc ngồi bên giường bệnh nhìn người thân yêu ra đi hoặc bất cứ thách thức nào hiện diện trên con đường ta đi. Cuộc sống cho chúng ta vô chừng cơ hội để thực hành việc hiện diện trong những khoảnh khắc không mong đợi. Có thể tập trung vào khoảnh khắc cuộc sống với đầy đủ dạng hình là sự trải nghiệm toàn diện sự tồn tại của con người. Để ôm lấy tất cả những gì đang diễn ra, cảm giác của chúng ta về nó, cảm giác chúng ta không mong muốn nó diễn ra, cảm giác chúng ta cố gắng thay đổi và mọi thứ khác, cùng một lúc, mà không phải chối bỏ…đây chính là ý nghĩa của việc sống trọn vẹn! Ngay cả khi chúng ta không tận hưởng khoảnh khắc đẹp ở bãi biển, chúng ta đang ở đây, thưởng thức hương vị cuộc sống, và bản thân điều đó là một món quà chân thật.

Nguồn: psychologytoday

Dịch bởi Yogavietnam