Những điều tôi thích về yoga: Ngày càng dẻo dai. Giảm stress. Cơ bắp mới nổi của tôi.
Những điều tôi không ưa trong yoga: Tư thế chiến binh 1. Các giáo viên đưa ra những hướng dẫn kì cục như “xiết lại mắt cá chân bên trong” hoặc xoay khớp cho đến khi cảm thấy “thật ngon lành”. Nhạc đệm với các bài hát của John Mayers.
Và cả việc khoe khoang…eo ôi, những hành động khoe khoang. Như là cái gã hói đầu ồn ào vào tư thế handstand ngay đầu buổi học trong khi người khác đang cố thư giãn. Hoặc cô nàng vẻ ngoài trông như Mila Kunis khinh khỉnh nhìn mọi người trong phòng sau khi nàng ta đã làm được tư thế đầu sát gối.
Đâu đó trên hành trình tiến đến sự khai sáng – hoặc ít nhất là đến với việc hạ huyết áp – việc thực hành yoga vốn nổi tiếng là không phán xét, là thực hành nhìn vào bên trong lại trở thành cuộc trình diễn công cộng.
* * *
Tuần qua, hàng trăm người khắp nơi ở Hòa Kỳ tập trung ở Nhà hát Hudson, Manhattan để tham gia giải Vô địch Quốc gia Yoga Asana của tổ chức USA Yoga. Các thí sinh, một vài người mặc đồ thể thao với mái tóc tết thường thấy ở các vận động viên thể dục, đi loanh quanh vô định. Trong sảnh, các gian hàng và bàn gấp bày đủ thể loại trang phục trên những tấm vải rococo xấu xí một cách lạ thường. Trong nhà hát 600 chỗ, các yogi thay phiên nhau vặn xoắn thành những tư thế co thắt vặn vẹo điên rồ (làm tôi liên tưởng đến chương trình thực tế Hoán đổi sắc đẹp: tập Bánh xoắn Pretzel).
Các nhà tổ chức nói rằng mục tiêu của cuộc thi là nâng cao nhận thức về yoga – và đến cùng là họ muốn vận động đưa yoga vào thế vận hội Olympic thể thao. Các tham vọng này đã mang đến vô số tiếng cười nhạo trong tuần qua – “Để đề phòng bộ môn trở nên quá thư giãn, tại sao không biến nó thành một cuộc thi làm chúng ta căng lên?” một phóng viên tạp chí Time đã hỏi vậy – nhưng các cuộc thi yoga đã xuất hiện trong nhiều thập kỷ. Rajashree Choudury, 46 tuổi, nhà sáng lập và chủ tịch của tổ chức USA Yoga, cũng đã 5 lần giành giải vô địch của cuộc thi gọi là Vô địch Yoga toàn Ấn Độ (Choudury đã kết hôn với Bikram Choudury, người sáng tạo trường phái yoga nổi tiếng thách thức và gây tranh cãi Bikram Yoga, bộ môn thực hành bao gồm phòng tập phủ đầy gương và nhiệt độ phòng lên đến 40 độ C)
Và khi hỏi “vô địch yoga” là gì, thật khó giải thích. Cũng giống như trong bộ môn thể dục dụng cụ hay trượt băng nghệ thuật, khả năng và kĩ thuật trong asana được đánh giá một cách chủ quan, bởi một nhóm giám khảo. (Bản tin của USA Yoga giải thích là các thí sinh được chấm điểm bởi tính kĩ thuật, độ khó và tư thế.) Một phần vấn đề của điều này là có vẻ mọi người vô cảm với những điều mà bộ môn yoga vốn là, là sự tự tại bên trong khi cơ thể bên ngoài di chuyển.
“Bạn càng tách yoga khỏi ý đồ thực sự của nó, thì bạn càng tập trung vào khía cạnh thể chất của nó, vậy thì bạn cứ đi tập gym cho rồi,” Linda Sparrowe, một giáo viên yoga ở Rhode Island nói. “Đó không phải là yoga. Và chắc chắn không phải là thứ mà tôi quan tâm.”
* * *
USA Yoga chống chế rằng các yogi tham gia cuộc thi có vẻ quan tâm đến việc kiểm soát cơ thể và tâm trí của họ hơn là truyền đạt trạng thái ưu việt hơn người. Không có bất kỳ sự làm duyên làm dáng như con công mà ta thường thấy ở nơi khác.
Bên cạnh đó, không phải việc tham gia vào quá trình ganh đua là một phần của con người sao? Một vài tuần trước, một trong những giáo viên của tôi đã hảo tâm công nhận nhóm học viên hiếu thắng bằng cách nói với cả lớp “đừng để tâm đến các bạn nam alpha phía trên.” Và như Liz Glover, chủ studio Bikram Yoga ở Capitol Hill, chỉ ra rằng sẽ luôn có yếu tố cạnh tranh bất cứ lúc nào bạn đặt một nhóm người trong một căn phòng, đặc biệt ở khu vực thành thị.
“Tôi nghĩ nếu tôi có vấn đề gì với cuộc thi thì đơn giản là người ta quá coi trọng cái thứ vốn không hề quan trọng trong yoga là đi thử thách những gì cơ thể con người có thể làm được,” Kaitlin Quisgaard, tổng biên tập tạp chí Yoga Journal. “Đó là rủi ro của việc tạo ra cuộc thi đấu.”
Choudury, theo lời của bà, đón nhận những lời chỉ trích. Trong thực tế, bà không xem chúng là chỉ trích gì cả.
“Tôi cố gắng nhìn nhận mọi thứ thật đẹp, và tôi luôn nói rằng nếu ai đó chỉ trích thì chứng tỏ tư duy của họ chưa cởi mở với ý tưởng này,” bà nói. “Môi trường cạnh tranh là dành cho sự chiêm nghiệm sâu.”
Raj Bhavsar, 31 tuổi, trước đây là vận động viên thể dục dụng cụ, dành vài phút trước khi chấm điểm thí sinh của ngày thứ Sáu để nhấn mạnh rằng “Đây là cuộc trình diễn cho một bộ môn thực hành hơn là một cuộc thi,” Bhavsar nói, anh công nhận yoga giúp anh đạt được huy chương đồng trong Thế vận hội Olympics Bắc Kinh 2008. “Cuộc thi này là để chấp nhận bản thân.”
Vậy hãy nói điều đó cho một thí sinh mặt mày nhăn nhó khi vừa rời tư thế cân bằng đầy khó khăn. Hay cho một giám khảo đang nói đùa về các thí sinh tham gia Lứa tuổi thiếu nhi phải nhịn ăn sáng cả tháng trời để có thể “trông đẹp hơn trong trang phục thi đấu” (hầu hết các thí sinh trong lứa tuổi này đều là thí sinh nữ ở độ tuổi vị thành niên.)
William J. Broad đã phác thảo những rủi ro về thể chất ở các cuộc thi hoặc trong thực hành yoga mang tính khắc nghiệt trong sách của anh “Khoa học Yoga.” “Là bản ngã,” giáo viên yoga Glenn Black được trích dẫn câu nói này (Cô là một trong những người phê phán gay gắt nhất cái cách yoga được thực hành ngày nay.) “Mục đích của yoga là để loại bỏ bản ngã.”
Sparrowe, quản lý tạp chí Yoga International của học viện Himalaya, đã viết một bài báo cho số báo mùa xuân 2012 về yoga với nội dung về sự lo lắng địa vị và hình ảnh cơ thể, cô cảnh báo rằng “thực hành yoga quá chú trọng vào cơ thể vật lý thực sự có thể làm trầm trọng thêm bất cứ vấn đề nào đã có của cơ thể.” Cô nói về những học viên tự gây sức ép cho bản thân để được giống như người mẫu trong các tài liệu quảng bá yoga, những người trông chẳng khác gì người mẫu thời trang hay quảng cáo mỹ phẩm (nghĩa là: trẻ, trắng và ốm.)
Bài viết của Sparrowe là một trong số ít bài báo tôi được đọc về vấn đề địa vị và ganh đua trong yoga. Tạp chí Yoga Journal, tờ báo yoga lớn nhất và thương mại nhất của Mỹ, chỉ từng đăng một câu chuyện về chủ đề này, vốn là một phần trong chuyên mục hỏi và trả lời trực tuyến năm 2007 về “Các vấn đề về thi đấu” trong đó chuyên gia Ashtanga David Swenson đã khuyên một yogi đang thất vọng bởi sự cạnh tranh giữa các thầy cô của cô. “Tôi nghĩ một sai lầm mà chúng ta đều phạm phải là nghĩ rằng thế giới yoga sẽ khác biệt so với thế giới,” anh nói. “Trong yoga, mọi người giả vờ như [thi đấu, cạnh tranh] là không tồn tại.”
* * *
“Làm sao bạn biết trạng thái tâm trí của họ nếu bạn không nói chuyện với họ?” Choudury hỏi tôi sau khi nghe tôi than phiền nhiều lần về thái độ của vài người tập trong một số lớp yoga tôi đã học.
Bà cũng có lý: Có thể là tôi đang bảo vệ. Một cách lý tưởng, bà khuyên, tôi nên nằm xuống và vô thế savasana – tư thế của sự thư giãn sâu được thực hiện cuối buổi tập – bên cạnh cái gã hói đầu ồn ào với tư thế headstand hay người đàn ông trung niên thích thở cho thật to. “Hãy mặc kệ họ. Hãy mặc kệ họ,” bà nhắc. Ý là: Tập thêm yoga đi.
Cuối ngày hôm đó, tôi tham gia lớp học buổi tối với một trong các giáo viên yêu thích của mình, Danielle, người rất coi trọng việc tạo ra bầu không khí bình tĩnh và chấp nhận. Cô hướng dẫn chúng tôi qua chuỗi bài tập đầy mệt mỏi trước khi ngồi xổm trên thảm vào tư thế con quạ, một tư thế cân bằng trên cánh tay rất khó.
“Hãy buông bỏ tham vọng của mình,” cô nói. Tôi đã cố gắng hàng tháng trời để tập tư thế này, đầy là từ thế mà cơ thể của ta được chống đỡ bởi đôi cánh tay vào phần trọng tâm. Tôi hít hết hơi, đẩy tay lên mặt đất với lòng bàn tay của mình, và nhấc chân phải khỏi mặt sàn. “Hãy buông bỏ tham vọng của mình,” Danielle nhắc lại. Bàn chân còn lại của tôi nhấc lên khỏi mặt thảm và tôi cố liếc qua người phụ nữ bên trái, cái người đã làm được việc giữ thăng bằng 5 phút trước.
Thế rồi tôi ngã về trước, đập mặt lên sàn.
Nguồn: Washington Post
Dịch bởi Yogavietnam
