Hướng dẫn yoga ngày nay được xem là một công việc, một loại hình dịch vụ. Tại đó giáo viên (HLV) và học viên trao đổi bài tập và học phí. Mối liên hệ HLV, học viên đã đi rất xa với khái niệm thầy (guru) trò của yoga cổ xưa. Vì vậy hãy thẳng thắn xem lại chất lượng dịch vụ này. Liệu những hiện tượng bên dưới có phổ biến với HLV hướng dẫn yoga. Và chúng ta có thể thay đổi được không? Thay đổi có phải là câu chuyện của chuyên môn hay của nhận thức?
Mời bạn đọc.
Một lớp yoga ngoài hành tinh
Những tên gọi như “xương ngồi”, “bả vai”, “xương cùng”, “4 điểm bàn chân” hoặc “cơ gân kheo”, “cơ lõi”… sẽ rất xa lạ với những người mới tập. Nhóm người với một, hai năm kinh nghiệm yoga cũng có thể không rõ những bộ phận này chính xác nằm ở đâu trên cơ thể.
Thay vào đó những tên gọi những bộ phận cơ thể có thể quan sát trực diện hơn hơn và phổ biến hơn trong đời sống như “mông”, “vai”, “phía sau hông”, “bàn chân” hoặc “đùi sau”, “(thuộc) thân giữa” có thể sẽ trở nên thân thuộc và dễ tiếp nhận cho mọi đối tượng.
Hãy đặt tính hiệu quả lên hàng đầu. Bài tập và hướng dẫn chuyển động của bạn không kém hấp dẫn hay kém tinh tế đi chỉ vì bạn không tận dụng những thuật ngữ, từ chuyên môn yoga (hoặc chuyển động).
Hãy thử tự hỏi bản thân nếu bạn không qua rất nhiều giờ đào tạo HLV và các khóa học giải phẫu, liệu những thuật ngữ trên có ý nghĩa với bạn?
Bạn hoàn toàn có thể sữ dụng bất kỳ thuật ngữ nào bạn muốn với điều kiện bạn biết rõ kiến thức và kinh nghiệm yoga của đối tượng tham gia. Sau cùng mức độ liên hệ của học viên với bài hướng dẫn của bạn là quan trọng nhất.
Việc này đặc biệt cần lưu ý cho xu hướng dạy yoga online ngày nay khi lớp tập online của bạn có thể phát trên rất nhiều nền tảng trực tuyến (Facebook, Youtube, Zoom) mà ở đó bạn không có điều kiện tìm hiểu người tập.
9 người vui, 1 người thảm hại
“Tôi chấp nhận để phần lớn học viên cảm thấy lớp của tôi tẻ nhạt còn hơn tiêu khiển họ với những tư thế yoga thật ngầu nhưng lại khiến một học viên nào đó chấn thương”.
Câu nói này của Paul Grilley (người phát triển bộ môn Yin yoga) hẳn đã nói lên lỗi thường thấy của một số HLV yoga trong việc lên bài tập cho lớp của họ. Nếu ý định chia sẻ yoga của bạn là mang lại lợi ích sức khỏe, tinh thần cho tất cả những ai bước vào lớp của bạn, hãy cân nhắc những việc sau
Bảo đảm nhiều lựa chọn thực hiện một tư thế.
Bảo đảm hướng dẫn thực hiện tư thế không áp đặt, có tính mở.
Bảo đảm toàn bộ học viên của bạn thực hiện được 70-80% mức độ yêu cầu của bài tập.
Bảo đảm bài tập của bạn có tính bao gồm (ai tập cũng được), chứ không có tính loại trừ (chỉ phù hợp cho một nhóm người nhất định).
Đây không phải câu chuyện làm hài lòng tất cả học viên mà là khả năng lẫn kỹ năng nhận biết và thông cảm cho tất cả của mỗi HLV. Sâu xa hơn một lớp tập có tính bao gồm, toàn diện, hòa nhập là sự biểu hiện phẩm chất vì mọi người và khiêm nhường của mỗi HLV.
Lớp tập có idol
HLV thỉnh thoảng chọn một cá nhân thực hiện tư thế tốt nhất làm mẫu cho những học viên khác quan sát và làm theo ngay sau đó. Nếu bạn không có ý định rõ ràng phân tích chia nhỏ tư thế để học viên xem xét tư thế một cách cẩn trọng (như hình thức workshop) thì việc có một ai đó thực hiện hoàn hảo một tư thế cho người khác làm theo không mấy ý nghĩa.
Sân khấu độc thoại
HLV thường có áp lực nói liên tục để lấp khoảng trống trong lớp tập. Không nhiều người thoải mái với yên lặng. Tuy vậy việc HLV nói liên tục không mang lại điều kiện cho học viên trải nghiệm sâu thực hành của họ. HLV cũng không tăng nhận biết không gian của lớp tập, năng lượng của học viên nếu bạn mở miệng nói liên tục. Một vài khoảng lặng sẽ làm tươi mới trải nghiệm yoga của những ai có mặt trong không gian chung.
Mù dắt mù
Khi vừa mới thành thục một tư thế hoặc tiếp cận một kỹ thuật mới, HLV dễ nóng lòng hướng dẫn hay truyền đạt lại trong lớp tập của mình. Thiếu thời gian tập luyện nghiêm túc, thiếu đầu tư tìm hiểu trải nghiệm, HLV cũng dễ hối tiếc về sau khi nhận ra mình đã chưa sáng tỏ mà muốn dẫn người khác. Ở góc độ người hướng dẫn lẫn người tập, thực hành nhất quán luôn có tính mới, miễn chúng ta giữ sự tò mò và trong sáng.
