Sự trống rỗng đủ đầy

Nếu bạn là một nhà thơ, đang đọc một quyển sách, bạn sẽ thấy rõ rằng có một đám mây trôi trong tờ giấy này. Không có mây thì sẽ không có mưa; không có mưa, cây không thể phát triển; và không có cây, chúng ta không thể làm ra giấy. Đám mây là điều cần thiết cho tờ giấy tồn tại. Nếu đám mây không ở đây, tờ giấy cũng không thể ở đây. Chúng ta có thể nói rằng đám mây và tờ giấy tương tức. Từ “tương tức” là một từ chưa có trong từ điển, mang ý nghĩa cái này ở trong cái kia.

Nếu chúng ta nhìn vào tờ giấy này sâu hơn nữa, chúng ta có thể thấy ánh nắng mặt trời trong đó. Nếu không có ánh nắng mặt trời, rừng không thể phát triển. Trong thực tế, không có gì có thể phát triển. Ngay cả chúng ta không thể phát triển mà không có ánh nắng mặt trời. Vì vậy, chúng ta biết rằng ánh nắng mặt trời cũng nằm trong tờ giấy này. Giấy và ánh nắng mặt trời tương tức. Và nếu chúng ta tiếp tục nhìn sâu, chúng ta có thể thấy người đốn củi đã chặt cây và mang nó đến nhà máy để làm ra giấy. Và chúng ta thấy lúa mì. Chúng ta biết rằng người đốn củi không thể tồn tại mà không có bánh mì hàng ngày, và do đó lúa mì cũng nằm trong tờ giấy này. Và cha và mẹ người đốn củi cũng ở trong đó. Khi chúng ta nhìn theo cách này, chúng ta thấy rằng nếu không có tất cả những điều này, tờ giấy này không thể tồn tại.

Nhìn sâu hơn nữa, chúng ta có thể thấy cả chúng ta cũng ở trong đó. Điều này không khó để nhận ra, bởi vì khi chúng ta nhìn vào một tờ giấy, tờ giấy là một phần trong nhận thức của chúng ta. Tâm trí của bạn ở đây và của tôi cũng vậy, vì vậy chúng ta có thể nói rằng mọi thứ đều ở đây trong tờ giấy này. Bạn không thể chỉ ra một điều không có ở đây – Thời gian, không gian, trái đất, mưa, khoáng chất trong đất, ánh nắng mặt trời, đám mây, dòng sông, sức nóng. Mọi thứ cùng tồn tại với tờ giấy này. Đó là lý do tại sao tôi nghĩ từ “tương tức” nên có trong từ điển. Bạn không thể tự tồn tại một mình. Bạn phải tương tức với mọi thứ khác. Tờ giấy này tồn tại bởi vì mọi thứ khác tồn tại.

Giả sử chúng ta trả lại một trong các phần tử. Giả sử chúng ta trả lại ánh nắng cho mặt trời. Liệu tờ giấy có còn tồn tại không ? Không, không có ánh nắng mặt trời không có gì có thể. Và nếu chúng ta trả lại người đốn củi cho mẹ anh ta, thì chúng ta cũng không có tờ giấy nào. Thực tế là tờ giấy này chỉ được tạo thành từ các yếu tố không phải giấy. Và nếu chúng ta trả lại các yếu tố không phải giấy này, thì không thể có tờ giấy nào cả. Không có các yếu tố không phải giấy, như tâm trí, người đốn củi, ánh nắng mặt trời, vân vân, thì sẽ không có giấy. Tờ giấy này dù rất mỏng manh, sự thực là nó chứa cả vũ trụ trong đó.

Nhưng Bát Nhã Tâm Kinh dường như nói ngược lại. Bồ tát (Bodhisattva) Quán Thế Âm nói với chúng ta rằng mọi thứ đều trống rỗng. Chúng ta hãy xem xét kỹ hơn.

Trống rỗng của cái gì?

Bồ tát Quán Thế Âm, trong lúc quán chiếu ngũ uẩn bằng trí tuệ bát nhã đã nhận ra rằng chúng trống rỗng như nhau.

Bodhi có nghĩa là thức tỉnh, và sattva có nghĩa là một sinh vật sống, vì vậy bồ tát có nghĩa là một sinh mệnh thức tỉnh. Tất cả chúng ta đôi khi là bồ tát, và đôi khi không. Avalokita là tên ngắn gọn của Bồ tát Quán Thế Âm. Avalokita không phải nam cũng không phải nữ dù đã xuất hiện trong cả hai thể. Trong tiếng Trung, tiếng Việt, tiếng Hàn và tiếng Nhật, tên của vị bồ tát này đôi khi được dịch là Guanyin, Quan Am, Gwaneum và Kannon, có nghĩa là một người nghe tiếng khóc của thế gian để đến và giúp đỡ. Bồ tát Quán Thế Âm cũng thể hiện tinh thần không sợ hãi, vì chính Người đã vượt qua nỗi sợ hãi. Bát nhã tâm kinh là món quà tuyệt vời của Người cho chúng ta.

Theo Bồ tát Quán Thế Âm, tờ giấy này trống rỗng; nhưng theo phân tích của chúng ta lúc nãy, nó có đầy đủ mọi thứ. Dường như có một mâu thuẫn giữa quan sát của chúng ta và của Người. Bồ tát Quán Thế Âm nhận ra ngũ uẩn đều trống rỗng. Nhưng trống rỗng những gì? Từ khóa ở đây là trống rỗng. Để trống rỗng tức là không chứa cái gì đó.

Nếu tôi đang cầm cốc nước và tôi hỏi bạn, cốc này có rỗng không? Bạn sẽ nói là, không, nó đầy nước. Nhưng nếu tôi đổ nước đi và hỏi lại bạn, bạn có thể nói, có, nó trống rỗng. Nhưng trống rỗng cái gì? Trống rỗng có nghĩa là trống rỗng của một cái gì đó. Chiếc cốc không thể trống rỗng cái không có gì. Trống rỗng là vô nghĩa, trừ khi bạn biết trống rỗng về cái gì. Cái cốc của tôi không có nước, nhưng nó đầy không khí. Trống rỗng nghĩa là trống rỗng một cái gì đó. Đây là một khám phá thú vị. Khi Bồ tát Quán Thế Âm nói rằng năm uẩn đều trống như nhau, để cho chính xác hơn, chúng ta phải hỏi, “Bạch Bồ tát Quán Thế Âm, trống rỗng những gì?”

Năm uẩn là năm yếu tố cấu thành nên một con người. Năm yếu tố này chảy như một dòng sông trong mỗi chúng ta. Trên thực tế, đây thực sự là năm dòng sông chảy cùng nhau trong chúng ta: dòng sông “sắc”, có nghĩa là cơ thể của chúng ta; Dòng sông thọ; dòng sông tưởng; Dòng sông hành; và dòng sông thức. Chúng luôn chảy trong chúng ta. Vì vậy, theo Bồ tát Quán Thế Âm, khi nhìn sâu vào bản chất của năm con sông này, Người lập tức nhận ra cả năm đều trống rỗng.

Nếu chúng ta hỏi, thì trống rỗng về những gì? Người cần trả lời. Và đây là những gì Người nói: Chúng trống rỗng một bản ngã riêng biệt. Điều đó có nghĩa là không con sông nào có thể tồn tại một mình. Mỗi con sông đó phải được hình thành bởi bốn con sông kia. Nó phải cùng tồn tại; nó phải tương tức với tất cả những cái khác.

“Tính không” nghĩa là không có một bản ngã riêng biệt. Nó bao gồm tất cả.

Trong cơ thể chúng ta có phổi, tim, thận, dạ dày và máu. Không bộ phận nào có thể tồn tại độc lập. Chúng chỉ có thể cùng tồn tại với những bộ phận khác. Phổi và máu của bạn là hai thứ, nhưng không thể tồn tại riêng biệt. Phổi lấy không khí và nuôi dưỡng cho máu, và đến lượt nó, máu nuôi dưỡng phổi. Không có máu, phổi không thể sống và không có phổi, máu không thể được làm sạch. Phổi và máu tương tức. Điều tương tự cũng đúng với thận và máu, thận và dạ dày, phổi và tim, máu và tim, v.v.

Khi Bồ tát Quán Thế Âm nói rằng tờ giấy của chúng ta trống rỗng, ý của Người là nó trống rỗng một sự tồn tại độc lập, riêng biệt. Nó không thể chỉ tồn tại một mình. Nó phải tương tức với ánh nắng mặt trời, đám mây, khu rừng, người đốn củi, tâm trí và mọi thứ khác. Nó trống rỗng của một bản thể riêng biệt. Nhưng, trống rỗng của một bản thể riêng biệt có nghĩa là đầy đủ tất cả mọi thứ. Vì vậy, có vẻ như quan sát của chúng ta và Bồ tát Quán Thế Âm không mâu thuẫn với nhau. Bồ tát nhìn sâu vào năm uẩn sắc, thọ, tưởng, hành, thức, và Ngài phát hiện ra rằng không uẩn nào có thể tự tồn tại một mình. Mỗi uẩn chỉ có thể tương tức với tất cả những uẩn khác. Vì vậy, Ngài nói với chúng ta rằng Sắc là không. Sắc trống rỗng của một cái tôi riêng biệt, nhưng nó có đầy đủ mọi thứ trong vũ trụ. Điều tương tự cũng đúng với thọ, tưởng, hành và thức.

Tính không trường tồn

Xá Lợi Tử! Sắc chẳng khác không, không chẳng khác sắc; sắc tức là không, không tức là sắc; thọ, tưởng, hành, thức cũng lại như vậy

Hình thức là sóng và trống rỗng là nước. Ở phương Tây, khi chúng ta vẽ một vòng tròn, chúng ta coi nó là số không, hư vô. Nhưng ở Ấn Độ và nhiều nước châu Á khác, một vòng tròn có nghĩa là toàn bộ, toàn vẹn. Ý nghĩa là ngược lại. Vì vậy, “sắc tức là không, không tức là sắc” giống như sóng là nước, nước là sóng. “Sắc chẳng khác Không, Không chẳng khác Sắc”. Điều tương tự cũng đúng với thọ, tưởng, hành, thức, vì chúng bao gồm lẫn nhau. Bởi vì một thứ tồn tại, mọi thứ tồn tại.

Trong kinh điển văn học Việt Nam, có hai dòng thơ của một thiền sư thế kỷ mười hai của triều Lý nói rằng:

Nếu vũ trụ tồn tại, thì hạt bụi nhỏ nhất tồn tại.

Nếu hạt bụi nhỏ nhất không tồn tại, thì toàn bộ vũ trụ không tồn tại.

(trong bài thơ Hữu Không của thiền sư Đạo Hạnh)

Nhà thơ ám chỉ các khái niệm về sự tồn tại và không tồn tại được tạo ra bởi tâm trí của chúng ta. Ông cũng nói rằng toàn bộ vũ trụ có thể được cài vào ngọn tóc, có thể nhìn thấy mặt trời và mặt trăng trong một hạt cải. Những hình ảnh này cho chúng ta thấy rằng một chứa đựng mọi thứ, và mọi thứ chỉ là một.

Bởi vì Sắc không có bản thể riêng biệt, Sắc mới có thể hình thành. Trong Sắc, chúng ta cũng tìm thấy  thọ, tưởng, hành và thức. Tính Không có nghĩa là trống rỗng của một bản thể riêng biệt. Nó đầy đủ mọi thứ, đầy sức sống. Từ tính Không hay trống rỗng không nên làm chúng ta sợ. Đó là một từ tuyệt vời. Trống rỗng không có nghĩa là không tồn tại. Nếu tờ giấy không có tính Không, làm thế nào ánh nắng mặt trời, người đốn củi và khu rừng có thể tồn tại trong đó? Làm thế nào nó có thể là một tờ giấy? Chiếc cốc, để có tính Không, phải tồn tại. Sắc, thọ, tưởng, hành, thức, để trống rỗng một bản thể riêng biệt, phải tồn tại.

Tính Không hay sự trống rỗng là nền tảng của mọi thứ. Nhờ vào sự trống rỗng, mọi thứ đều có thể. Đây là lời của Bồ tát Long Thọ, một triết gia Phật giáo của thế kỷ thứ hai. Tính Không là một khái niệm khá lạc quan. Nếu tôi không trống rỗng, tôi không thể ở đây. Và nếu bạn không trống, bạn không thể ở đó. Bởi vì bạn ở đó, tôi có thể ở đây. Đây là ý nghĩa thực sự của sự trống rỗng. Hình thức không có sự tồn tại riêng biệt. Bồ tát Quán Thế Âm muốn chúng ta hiểu rõ điểm này.

Tiếp tục hạnh phúc

Nghe này, Xá Lợi Tử, tất cả các pháp đều có tính Không. Chúng không sinh cũng không diệt.

Một con người là một pháp. Một cái cây là một pháp. Một đám mây là một pháp. Ánh mặt trời là một pháp. Tất cả mọi thứ có thể được hình thành là một pháp. Vì vậy, khi chúng ta nói, tất cả các pháp đều trống rỗng, cũng có nghĩa là, bản chất mọi thứ đều không có tự tánh. Đó là lý do tại sao mọi thứ đều có thể tồn tại. Lời khẳng định này mang lại nhiều niềm vui. Nó có nghĩa là không có gì có thể được sinh ra, không có gì có thể chết. Bồ tát Quán Thế Âm đã nói một điều cực kỳ quan trọng.

Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta thấy cái sinh ra và chúng ta thấy cái chết đi. Khi một người được sinh ra, có giấy khai sinh. Sau khi họ chết, có giấy chứng tử. Những giấy chứng nhận xác nhận sự tồn tại của sinh và tử. Nhưng Bồ tát Quán Thế Âm đã nói, Không, không có sinh tử. Chúng ta phải nhìn sâu hơn để xem liệu tuyên bố của Người có đúng hay không. Ngày sinh của bạn là ngày nào? Trước ngày đó, bạn có tồn tại không ? Bạn đã tồn tại trước khi bạn được sinh ra? Hãy để tôi giúp bạn hiểu rõ hơn câu hỏi. Được sinh ra có nghĩa là từ không có gì bạn trở thành một cái gì đó. Câu hỏi của tôi là, trước khi bạn được sinh ra, bạn đã ở đó chưa?

Giả sử một con gà mái sắp đẻ trứng. Trước khi con gà đẻ, bạn có nghĩ rằng trứng đã ở đó không? Có, tất nhiên. Nó ở bên trong. Bạn cũng đã ở bên trong trước khi bạn ở bên ngoài. Điều đó có nghĩa là trước khi bạn được sinh ra, bạn đã tồn tại trong mẹ bạn. Thực tế là nếu một cái gì đó đã có sẵn, nó không cần phải được sinh ra. Được sinh ra có nghĩa là từ không có gì bạn trở thành một cái gì đó. Nếu bạn đã là một cái gì đó, còn sinh ra làm gì?

Vì vậy, sinh nhật của bạn thực sự là ngày tiếp tục của bạn. Lần tới khi bạn ăn mừng, bạn có thể nói, Ngày tiếp tục hạnh phúc. Tôi nghĩ là có một khái niệm hay hơn về thời điểm chúng ta được sinh ra. Nếu chúng ta quay trở lại chín tháng về lại thời điểm thụ thai, chúng ta có một ngày tốt hơn để đưa vào giấy khai sinh. Ở Trung Quốc, và cả ở Việt Nam, khi sinh ra, bạn đã được coi là một tuổi rồi. Vì vậy, chúng ta bắt đầu ở thời điểm thụ thai trong bụng mẹ và viết ngày đó vào giấy khai sinh.

Nhưng câu hỏi vẫn còn: Ngay cả trước ngày đó, bạn có tồn tại hay không? Nếu bạn nói có, thì tôi nghĩ bạn đúng. Trước khi thụ thai, bạn đã ở đó, có thể một nửa trong cha bạn, một nửa trong mẹ bạn. Bởi vì từ không có gì, chúng ta không bao giờ có thể trở thành một cái gì đó. Bạn có thể kể tên một thứ đã từng không là gì không? Một đám mây ư? Bạn có nghĩ rằng một đám mây có thể được sinh ra từ hư không không? Trước khi trở thành một đám mây, đó là nước, có thể là đã từng chảy như một dòng sông. Nó không thể không từng là gì cả. Bạn có đồng ý không?

Chúng ta không thể quan niệm về sự ra đời của bất cứ điều gì. Chỉ có sự tiếp tục mà thôi. Xin hãy nhìn lại xa hơn nữa và bạn sẽ thấy rằng bạn không chỉ tồn tại trong cha và mẹ của bạn, mà bạn còn tồn tại trong ông bà và các cụ của bạn. Khi tôi nhìn sâu hơn, tôi có thể thấy rằng ở kiếp trước tôi là một đám mây. Đây không phải là thơ; nó là khoa học Tại sao tôi nói rằng trong kiếp trước tôi là một đám mây? Bởi vì tôi vẫn là một đám mây. Không có đám mây, tôi không thể ở đây. Tôi là đám mây, dòng sông và không khí tại thời điểm này, vì vậy tôi biết rằng trong quá khứ tôi đã là một đám mây, một dòng sông và không khí. Và tôi là một tảng đá. Tôi là khoáng chất trong nước. Đây không phải là một câu hỏi về niềm tin vào tái sinh. Đây là lịch sử của sự sống trên Trái đất. Chúng ta đã từng là không khí, ánh nắng mặt trời, nước, nấm và thực vật. Chúng tôi đã từng là những sinh vật đơn bào. Đức Phật nói rằng trong một trong những kiếp trước của mình, Ngài là một cái cây. Ngài cũng từng là một con cá; hay một con nai. Đây không phải là những điều mê tín. Mỗi người trong chúng ta đều từng là một đám mây, một con nai, một con chim, một con cá và chúng ta tiếp tục là những thứ này, không chỉ trong kiếp trước.

Những điều này không chỉ áp dụng cho việc sinh ra. Không có gì có thể được sinh ra, và cũng không có gì có thể chết. Đó là những gì Bồ tát Quán Thế Âm đã nói. Bạn nghĩ rằng một đám mây có thể chết ư? Chết có nghĩa là từ một cái gì đó trở thành không có gì. Bạn có nghĩ rằng có thể biến một cái gì đó thành không có gì không? Hãy quay lại ví dụ về tờ giấy. Chúng ta có thể ảo tưởng rằng để phá hủy nó, tất cả những gì chúng ta phải làm là châm một que diêm và đốt cháy nó. Nhưng nếu chúng ta đốt một tờ giấy, một phần trong đó sẽ trở thành khói, và khói sẽ bốc lên và tiếp tục tồn tại. Nhiệt được tạo ra bởi giấy cháy sẽ đi vào vũ trụ và xâm nhập vào những thứ khác. Sức nóng là kiếp sau của tờ giấy. Tro được hình thành sẽ trở thành một phần của đất, và tờ giấy, trong kiếp sau của nó, có thể là một đám mây và một bông hồng cùng một lúc. Chúng ta phải rất cẩn thận và chú ý để nhận ra rằng tờ giấy này chưa bao giờ được sinh ra và nó sẽ không bao giờ chết. Nó có thể mang hình dạng khác, nhưng chúng ta không có khả năng biến một tờ giấy thành hư vô. Mọi thứ đều như vậy, kể cả bạn và tôi. Chúng ta không hề có sinh tử.

Một ngày mùa thu tôi ở trong công viên, mải mê chiêm ngưỡng một chiếc lá rất nhỏ nhưng đẹp hình trái tim. Màu của nó gần như đỏ, và nó gần như sắp rụng. Tôi đã ở bên nó khá lâu, và tôi đã hỏi chiếc lá rất nhiều câu hỏi. Tôi phát hiện ra chiếc lá giống như mẹ của cái cây. Thông thường chúng ta nghĩ rằng cây là mẹ và lá chỉ là con, nhưng khi nhìn vào chiếc lá tôi thấy rằng chiếc lá cũng là mẹ của cây. Nhựa mà rễ cây hút chỉ gồm nước và khoáng chất, không đủ để nuôi dưỡng cây, vì vậy cây phân phối nhựa cây đó cho lá. Những chiếc lá có trách nhiệm biến nhựa cây thô đó thành nhựa tinh chế và, với sự trợ giúp của mặt trời và không khí, gửi nó trở lại để nuôi dưỡng cây. Do đó, lá cũng là mẹ. Và vì chiếc lá được liên kết với cây bằng một cuống, nên sự giao tiếp giữa chúng rất dễ thấy.

Chúng ta không có một “cuống lá” liên kết chúng ta với mẹ của chúng ta nữa, nhưng khi chúng ta còn trong bụng mẹ, chúng ta có một “cuống lá” rất dài, chính là dây rốn. Oxy và dinh dưỡng chúng ta cần đã đến với chúng ta thông qua mối liên kết đó. Thật không may, vào ngày sinh nhật, nó đã bị cắt và chúng ta ảo tưởng rằng chúng ta độc lập. Đó là một sai lầm. Chúng ta tiếp tục dựa vào mẹ trong một thời gian rất dài và chúng ta cũng có một vài bà mẹ khác. Trái đất là mẹ của chúng ta. Chúng ta có rất nhiều mối liên kết với mẹ Trái đất. Có một mối liên kết chúng ta với đám mây. Nếu không có mây thì không có nước để chúng ta uống. Cơ thể chúng ta được làm từ ít nhất bảy mươi phần trăm nước; sự kết nối giữa đám mây và chúng ta chính là ở đó. Tương tự là liên kết với dòng sông, rừng, người đốn củi và nông dân. Có hàng trăm ngàn mối liên kết chúng ta với mọi thứ trong vũ trụ, và do đó chúng ta có thể tồn tại. Bạn có thấy mối liên kết giữa bạn và tôi không? Nếu bạn không ở đó, tôi không ở đây; đó là điều chắc chắn Nếu bạn chưa nhìn thấy nó, hãy nhìn sâu hơn và tôi chắc chắn bạn sẽ thấy. Đây không phải là triết học. Bạn chỉ cần nhìn thật sâu.

Tôi hỏi chiếc lá có sợ không vì đó là mùa thu và những chiếc lá khác đang rơi. Chiếc lá nói với tôi, “Không. Trong suốt mùa xuân và mùa hè, tôi đã thực sự sống. Tôi đã làm việc chăm chỉ và giúp nuôi dưỡng cây, và một phần của tôi đã ở trong cây rồi. Xin đừng cho rằng tôi chỉ là có hình thức này, bởi vì hình thức lá này chỉ là một phần nhỏ bé. Tôi ở trong toàn bộ cái cây. Tôi biết rằng tôi ở trong cây, và khi tôi trở lại đất, tôi sẽ tiếp tục nuôi dưỡng cây. Đó là lý do tại sao tôi không lo lắng. Khi tôi rời khỏi cành cây này và rơi xuống đất, tôi sẽ vẫy cây và nói rằng, “Chúng mình sẽ sớm gặp lại”.

Nếu con sóng chỉ nhìn thấy hình dạng của nó, với điểm khởi đầu và điểm kết thúc, hẳn là nó sẽ sợ sự sinh tử. Nhưng nếu con sóng nhìn thấy nước và tự đồng nhất với nước, nó sẽ thoát khỏi quan niệm này. Mỗi con sóng sinh ra và tan biến, nhưng nước thì luôn tồn tại.

Đột nhiên tôi thấy một loại trí tuệ rất giống với trí tuệ trong Bát Nhã Tâm Kinh. Bạn phải nhìn cuộc sống. Bạn không nên nói, cuộc sống của chiếc lá, mà hãy nói cuộc sống trong chiếc lá và cuộc sống trong cây. Cuộc sống của tôi chỉ là Cuộc sống, và bạn có thể nhìn thấy nó trong tôi và trong cây. Hôm đó có một cơn gió thổi qua và sau một lúc, tôi thấy chiếc lá rời khỏi cành và rơi xuống đất, nhảy múa vui vẻ, vì trong lúc rơi, nó đã thấy nó ở trong cây. Thật là hạnh phúc. Tôi cúi đầu, và tôi biết rằng chúng ta có rất nhiều điều để học hỏi từ chiếc lá bởi vì nó không sợ hãi – nó biết rằng không gì có thể sinh ra và không gì có thể chết.

Đám mây trên bầu trời cũng sẽ không sợ hãi. Khi thời điểm đến, đám mây sẽ trở thành mưa. Đó là niềm vui khi trở thành mưa, rơi xuống, kêu tí tách và trở thành một phần của sông Mississippi, hoặc sông Amazon, hoặc sông Mê Kông, hoặc rơi xuống luống rau và sau đó trở thành một phần của con người. Đó là một cuộc phiêu lưu rất thú vị. Đám mây biết rằng nếu rơi xuống trái đất, nó có thể trở thành một phần của đại dương. Vì vậy, đám mây không sợ. Chỉ có con người là sợ.

Một con sóng trên đại dương có một khởi đầu và kết thúc, một sự sinh và một sự diệt. Nhưng Bồ tát Quán Thế Âm nói với chúng ta rằng sóng bản chất là không. Sóng đầy nước, nhưng nó không có một bản thể riêng biệt. Sóng là một hình thức, tạo thành nhờ của gió và nước. Nếu một con sóng chỉ nhìn thấy hình dạng của nó, với điểm khởi đầu và kết thúc, nó sẽ sợ sinh tử. Nhưng nếu sóng thấy rằng nó là nước và tự đồng nhất với nước, thì nó sẽ thoát khỏi quan niệm này. Mỗi con sóng được sinh ra và sẽ chết, nhưng nước thì luôn tồn tại.

Bạn thấy đấy, có rất nhiều bài học chúng ta có thể học được từ đám mây, nước, sóng, lá và từ mọi thứ khác trong vũ trụ. Nếu bạn nhìn vào bất cứ thứ gì một cách cẩn thận và đủ sâu sắc, bạn sẽ khám phá ra bí ẩn của sự tương tức, và một khi bạn đã nhìn thấy nó, bạn sẽ không còn phải sợ – sợ sinh, hay sợ chết. Sinh và tử chỉ là những ý tưởng chúng ta có trong đầu, và những ý tưởng này không thể được áp dụng vào thực tế. Nó giống như ý tưởng của bên trên và bên dưới. Chúng ta rất chắc chắn rằng khi chúng ta chỉ lên, nó ở trên và khi chúng ta chỉ theo hướng ngược lại, nó ở bên dưới. Thiên đàng ở trên, và địa ngục ở dưới. Nhưng những người đang ngồi ngay bên kia hành tinh không đồng ý, vì ý tưởng trên và dưới không áp dụng cho vũ trụ, cũng như  ý tưởng sinh tử.

Vì vậy, hãy tiếp tục nhìn lại và bạn sẽ thấy rằng bạn đã luôn ở đây. Chúng ta hãy cùng nhau nhìn và thâm nhập vào cuộc sống của một chiếc lá, để chúng ta có thể hòa làm một với chiếc lá. Chúng ta hãy thâm nhập và trở thành một với đám mây hoặc với con sóng, để nhận ra bản chất của chính chúng ta là nước và thoát khỏi nỗi sợ hãi. Nếu chúng ta nhìn rất sâu, chúng ta sẽ vượt qua khái niệm sinh tử. Ngày mai, tôi sẽ tiếp tục. Nhưng bạn sẽ phải rất chú ý khi gặp tôi. Tôi sẽ là một bông hoa, hoặc một chiếc lá. Tôi sẽ ở trong các hình thức này và tôi sẽ nói xin chào với bạn. Nếu bạn đủ chú ý, bạn sẽ nhận ra tôi, và bạn hãy chào đón tôi. Tôi sẽ rất hạnh phúc.

Nguồn _ Lion Roar

Dịch _ Minh Quân